Anglo-Assamese Grammar for SEBA Class 9 and Class 10 students. In this post, you will be able to read about simple sentence, compound sentence and complex sentence in Assamese. This post will be very helpful to those students of class 9 and 10 students SEBA.
SIMPLE SENTENCE, COMPOUND SENTENCE AND COMPLEX SENTENCE
Simple Sentence
Raju plays cricket.
এই sentence-টোত এটা Subject (Raju) আৰু এটা finite verb (plays) আছে। এনে ধৰণে যি Sentence-অত মাত্ৰ এটা finite verb থাকে তাকে Simple Sentence (সৰল বাক্য) বোলে।
1. Come.
2. The nice little electric fan on my bedroom table is a gift from my elder brother Rajib.
ওপৰত থকা এক নম্বৰটোও এটা sentence. দেখাত ইয়াত মাথোন এটা শব্দ আছে যদিও ইয়াৰ subject (you) লুকাই আছে। দুই নম্বৰ sentence-টো মুঠ সোতৰটা শব্দেৰে গঠিত। কিন্তু ইয়াত finite verb অকল is- হে আছে। গতিকে sentence চুটি হওক বা দীঘল হওক, এটা finite verb থাকিলে সি simple sentence.
A simple sentence contains only one finite verb.
(a) Walking in the morning is good for health.
(b) Do not go near a moving train.
(c) The sun having set, we went home.
(d) He gave me the book sent by my father.
Note: ওপৰৰ sentence বোৰত walking এটা gerund, moving এটা present participle, having set এটা absolute construction, sent এটা past-participle, এইবোৰ অৱস্থাত verb কেতিয়াও finite নহয়। তেতিয়া এইবোৰ non-finite verb.
Examples of Simple Sentence:
Children go to school every day.
He is an honest man.
Swimming is a good exercise.
They have gone to the market.
Can you work hard?
What a shy boy he is!
Let’s have some music now.
Stand up.
The work being done, he came back.
Compound Sentence
Raju plays cricket and Anil plays football.
Lila is a schoolgirl and Latika is a college girl.
এই sentence দুটাৰ প্রত্যেকটোতে দুটাকৈ simple sentence আছে। প্রথমটোত Raju plays cricket আৰু Anil plays football আৰু দ্বিতীয়টোত Lila is a school girl আৰু Latika is a college girl দুটাকৈ simple sentence আছে। এই simple sentence-বোৰত প্রত্যেকটোতে একোটাকৈ finite verb আছে। প্রতিটো simple sentence-এ স্বাধীনভাৱে নিজৰ অর্থ প্রকাশ কৰিবলৈ সক্ষম। অর্থ প্রকাশৰ বাবে এটাই আন এটাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰাৰ প্রয়োজন নাই। প্রত্যেকেই স্বতন্ত্র বা independent sentence। অকল সেয়ে নহয়, প্রত্যেকটো সমপর্যায়ৰো। এই simple sentence দুটা ‘and conjunction-অৰ দ্বাৰা সংযোজিত হৈ এটা ডাঙৰ sentence-অত পৰিণত হৈছে।
ওপৰৰ দুয়োটা এনে ডাঙৰ sentence-অৰ উদাহৰণ। আগতে কৈ অহাৰ দৰে, ইহঁতৰ প্ৰতিটোতে দুটাকৈ simple sentence আছে। এই simple sentence-বোৰ কিন্তু ওপৰৰ বাক্যৰ clause-অত পৰিণত হৈছে। এই clause বোৰৰ স্বাধীনতা সমপর্যায়ৰ। এনে সমপর্যায়ৰ clause-অক co-ordinate clause বোলা হয়। And আৰু এনেকুৱা আন conjunction-বোৰক কোৱা হয় co-ordinating conjunction.
দুটা বা তাতোধিক co-ordinate clause-অৰ দ্বাৰা সংযোজিত হৈ এটা ডাঙৰ sentence গঠন কৰিলে সেই sentence-অক compound sentence বোলা হয়।
A sentence which is made of two or more simple sentences joined by a conjunction or conjunctions is called a compound sentence.
মনত ৰাখিবাঃ
Co-ordinating conjunction-এ যে অকল দুটা বা ততোধিক co-ordinate clause-অক সংযোজিত কৰে তেনে নহয়। দুটা বা ততোধিক word বা phrase-অকো সংযোজিত কৰিব পাৰে। Co-ordinating conjunction-অৰ কেতবোৰ উদাহৰণ হ’ল-
and, but, also, not only……but also, as well as, well, or,for,so,either……….or, neither……..nor, only, otherwise, else, still, yet, nevertheless, however ইত্যাদি।
লক্ষ্য কৰাঃ
He studied hard but failed.
এই sentence-টো simple sentence যেন লাগে, কিন্তু ভালকৈ লক্ষ্য কৰিলে দেখা যায় ইয়াত দুটা finite verb আছে-studied আৰু failed. দুটা finite verb থাকিলে দুটা clauseও আছে। clause দুটা হ’ল— He studied hard, আৰু he failed. এই clause দুটা ‘but conjunction-অৰ দ্বাৰা সংযোজিত হৈ আছে। এতেকে এইটো এটা compound sentence।
Some people love my speech and some my work.
এই sentence-টোৰ প্ৰথম clause ‘some people love my speech’-অৰ finite verb ‘love’ দ্বিতীয় clause ‘some my work’-অত finite verb ‘love’ উহ্য আছে। verb উহ্য থাকিলেও ই এটা clause.
লক্ষ্য কৰা ঃ
Co-ordinating clause দুটাৰ subject একে হ’লে পিছৰ clause-অত subject উহ্য থাকিব পাৰে।
যেনে—
He is poor, but happy.
The tortoise went on slowly but surely.
কেতিয়াবা আকৌ co-ordinating clause দুটাৰ verb একে হলে পিছৰ clause-অত finite
verb-টো উহ্য থাকে। যেনে—
A train goes fast, but an aeroplane faster.
Some praised her beauty and some her work.
Some more examples of compound sentence :
Raju and Anil are good cricketers.
= Raju is a good cricketer and Anil is a good cricketer.
He or I will do that.
= He will do that or I will do that.
Either he or his brother will go there.
= Either he will go there or his brother will go there.
Neither Ram nor Jadu is guilty.
= Neither Ram is guilty nor Jadu is guilty.
তলৰ বাক্যবোৰ লক্ষ্য কৰাঃ
Rita and Gita are cousins.
Raju and Anil played together.
Seven and five make twelve.
The sum and substance of his lecture is this.
এইবোৰ simple sentence. Raju and Anil are good cricketers আৰু Rita and Gita are cousins দেখাত একে ধৰণৰ বাক্য যেন লাগিলেও প্ৰথমটো compound sentence, দ্বিতীয়টো simple sentence. কাৰণ Raju and Anil are good cricketers এই sentence-টোক যিদৰে Raju is a good cricketer and Anil is a good cricketer-অলৈ ভাঙিব পাৰি, Rita and Gita are cousins এই sentence-টোক তেনেদৰে ভাঙিব নোৱাৰি। তেনেদৰে ভাঙিবলৈ গ’লে ই অর্থহীন হৈ পৰিব।যেনে— Rita is a cousin and Gita is a cousin.
গতিকে মনত ৰাখিব লাগে যে যেতিয়া subject words co-ordinating conjunction and, or-অৰদ্বাৰা যুক্ত হয়, তেতিয়া অৰ্থৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিহে ই- simple বা compound sentence-ৰূপে গণ্য হয়।
সাধাৰণতে conjunction এটা শব্দৰ হয়; যেনে—or,and,but,so,therefore ইত্যাদি। কিন্তু দুটা বা তাতকৈ বেছি শব্দ মিলিও এটা conjunction-ৰূপে ব্যৱহৃত হ’ব পাৰে, যেনে—as well as তিনিটা word যদিও ই মাত্ৰ এটা co-ordinating conjunction হিচাপে ব্যৱহৃতহৈছে।তেনেকুৱা conjunction-অক compound conjunction বা conjunction phrase বোলা হয়।
For drill :
(a) First say which of the following sentences are simple and which are compound.
Then find out the co-ordinate clause:
(i) I saw a camel yesterday.
(ii) Have you met him?
(iii) There are six hundred boys in our school.
(iv) Either Hari or Hiten will go to market.
(v) He tried enough, but didn’t succeed.
(vi) They as well as their sisters play badminton.
(vii) Work hard, otherwise you will fail.
(viii) He is not only rich but also happy.
(ix) Rice and curry tastes good.
(x) I saw a running dog on the road and a singing bird on the tree.
(xi) Leela is a good dancer.
(xii) Many of the soldiers died, still they didn’t lose heart.
(xiii) He couldn’t get out of the danger, though he had been trying a lot to be out of it.
(xiv) Do or die.
(b) Fill in the blanks with appropriate co-ordinating conjunctions:
(i) Hari…..Jadu go to school everyday.
(ii) He is honest …… his brother is wicked.
(iii) Work hard,……you will fail.
(iv) They……you are guilty.
(v) …..Dipen and Biju are good players.
(vi) Biren will……read or do sums.
(vii) My sister is……intelligent……diligent.
(viii) He will fail,……much he may try.
(ix) He scolded me,…..I am angry with him.
(x) He cannot see…….he is blind.
(xi) She will have……tea or coffee.
(xii) Nither he……his brother plays cricket well.
Complex Sentence
Mina is laughing but her sister is crying.
Rintu is running and Mintu is swimming.
Raju plays cricket but his brother plays football.
এই আটাইবোৰ sentence-অৰ প্ৰত্যেকটোতে দুটাকৈ simple sentence আছে। ইহঁতক co-ordinating conjunction and আৰু but-অৰদ্বাৰা সংযোগ কৰি একোটাকৈ compound sentence কৰা হৈছে। Compound sentence-অৰ ভিতৰত simple sentence (clause)-বোৰে স্বাধীনভাৱে নিজৰ সম্পূৰ্ণ অৰ্থ প্ৰকাশ কৰিব পাৰে। ইহঁতৰ প্ৰত্যেকৰ পিছত full stop (.) দিলে এটাকৈ সুকিয়া sentence হৈ পৰে। কিন্তু এনেকুৱা বহু ডাঙৰ sentence আছে যাৰ ভিতৰত থকা sentence (clause)-বোৰে নিজৰ সম্পূর্ণ অর্থ প্রকাশ কৰিব নোৱাৰে। এনেবোৰ sentence-অতো finite verb থাকে। কিন্তু তথাপিও আন কোনো sentence-অৰ সহায় নোলোৱাকৈ ই নিজৰ অর্থ প্রকাশ কৰিব নোৱাৰে। তলৰ sentence-টো চোৱা—
This is the man who came here yesterday.
এই sentence-টোত This is the man আৰু who came here yesterday এই দুটা clause আছে। প্রথমটোৰ subject ‘This’ আৰু finite verb ‘is’, দ্বিতীয়টোৰ subject ‘who’ আৰু finite verb ‘came’। এই clause দুটা লক্ষ্য কৰিলে দেখা যায় যে দ্বিতীয় clause-টোৱে (who came here yesterday) নিজে সম্পূর্ণ অর্থ প্রকাশ কৰিব নোৱাৰে। ইয়াৰ শেষত full stop (.) ব্যৱহাৰ কৰি ইয়াক সম্পূর্ণ sentence এটা কৰিব নোৱাৰি। প্ৰথমটো clause ‘This is the man’-এ কিন্তু নিজৰ অৰ্থ স্বাধীনভাৱে প্রকাশ কৰিব পাৰিছে।‘Who came here yesterday’ clause-টোৱে প্ৰথমটোৰ লগ লাগিহে অর্থ প্রকাশ কৰিব পাৰিছে। গতিকে দ্বিতীয় clause-টোৱে সম্পূর্ণ অর্থ প্রকাশ কৰিবৰ বাবে প্রথম clause-টোৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। সম্পূর্ণ অর্থ প্রকাশৰ বাবে clause এটাই যিটো clause-অৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে সেইটো principal বা main clause. যি clause-এ অর্থ প্রকাশ কৰিবৰ বাবে আন clause-অৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব লগা হয় তাক subordinate clause অর্থাৎ পৰাধীন clause বোলা হয়। ওপৰৰ sentence-অত ‘This is the man’ হ’ল principal clause আৰু “who came here yesterday হ’ল subordinate clause.
যি sentence-অত এটা principal clause আৰু এটা (বা ততোধিক) subordinate clause থাকে সেই sentence-অক complex sentence বোলে।
A sentence which contains a principal clause and one or more subordinate clause (s) is called a complex sentence.
লক্ষ্য কৰা :
This is the man who came here yesterday because he wanted my help.
এই sentence-টোত তিনিটা clause আছে—
(i) This is the man;
(ii) who came here yesterday;
(iii) because he wanted my help.
ইয়াৰ প্ৰথমটো principal clause; দ্বিতীয় আৰু তৃতীয়টো subordinate clause. দেখা যায় যে এটা complex sentence-অত এটাতকৈ বেছি subordinate clause থাকিব পাৰে।
Note : Complex Sentence-অত এটাতকৈ বেছি principal clause কিন্তু নাথাকে।
Relative pronoun (who, whose that relative adverb (where, why আদি)-এ subordinate clause-অক principal clause-অৰ সৈতে সংযোগ কৰে। ইয়াৰ বাহিৰেও বহু subordinating conjunction-এ subordinate clause আৰু principal clause সংযোগ কৰিব পাৰে।
Subordinating conjunction আৰু কিছুমান হ’লঃ
If, though, although, because, till. until, since, that, as, before, after, as soon as, as
long as, however, unless provided আদি।
Position of the Principal Clause :
| Principal clause | Connective | Subordinate clause |
| This is the reason | why | he came late. |
| They knew | why | he went to Delhi. |
| I did the same thing | as | he did. |
| I know | when | Mr. Brown will come. |
| This the toy | that | the child broke. |
| Mr. Barua will help you | since | he is your teacher. |
| This man is not happy | though | he is rich. |
| We waited | till | they returned. |
| The train left | as soon as | we reached the station. |
Complex sentence-অত সাধাৰণতে principal clause আগত আৰু subordinate claus পিছত বহে। ওপৰৰ sentence-বোৰত তাকে দেখা গৈছে। কিন্তু কেতিয়াবা আকৌ ইয়াৰ ওলোটাও হয় অর্থাৎ subordinate clause আগত আৰু principal clause পিছত বহে। যেনে—
| Subordinate clause If I read, If they go there, Though he is learned, Although I am poor When it rains As it is hot today, Unless you go there, However much he may try | Principal clause I will learn. they will meet him. he is not honest. I am happy. the children will stop playing. you should not go out. you will not see it. he will not be successful. |
মনত ৰাখিব :
(1) গঠন অনুসৰি sentence তিনিপ্ৰকাৰৰ :
(ii) Clause প্রধানকৈ দুই প্রকাৰৰঃ
(iii) Conjunction প্রধানকৈ দুই প্রকাৰৰঃ
For practice :
1. Find out which of the following sentences are simple, which are compound and
which are complex :
(i) Hari is my brother.
(ii) Don’t tell a lie.
(iii) He says that the earth moves round the sun.
(iv) We are rich but they are poor.
(v) Where does he come from?
(vi) Though they are poor, they are happy.
(vii) Some people saw the tiger and began to run.
(viii)He is a thief and we should punish him.
(ix) Unless you work hard from now on, you will not pass the examination.
(x) Please give me a piece of paper.
(xi) I know where he lives.
(xii) Walk carefully otherwise you will fall down.
(xiii)Reena neither sings nor dances.
(xiv) There is beautiful natural scenery in Darjeeling.
(xv) He did not earn much in his youth, therefore he will suffer in his old age.
2. Find out the co-ordinate and subordinate clause in the above list of sentences.
3. Fill in the blanks with suitable subordinating conjunctions :
(a) I don’t know—he will come.
(b) —he was honest, he was loved by all.
(c)—you work hard, you will surely pass.
(d)I had been waiting at the station— the train arrived.
(e) Mr. Barua will not be at his office today— it is a holiday.
(f) We know—Leela is a good dancer.
(g) I will come—you promise to take me to the cinema.
(h) The boy trembled—he spoke.
(i) The train had not started— we arrived at the station.
(j) Look—you leap.
(k) Wait here—I come back.
(l) —he is rich he is not happy.
(m) They did the same thing—I did.
Translation
Simple Sentence :
| ভাল ল’ৰাই সময়মতে নিজৰ পাঠ পঢ়ে। | : A good boy reads his lesson in time. |
| তেওঁ কালি ফুৰিবলৈ যোৱা নাছিল। | : He did not go for a walk yesterday. |
| আমাৰ বিদ্যালয়ত ছশ ছাত্র-ছাত্রী আছে। | : There are six hundred students in our school. |
| বাইবেল খ্রীষ্ট্রানসকলৰ ধর্মগ্রন্থ। | : The Bible is a holy book of the Christians. |
| ঘৰটো কিমান ডাঙৰ? | : How big is the house? |
| তর্ক প্রতিযোগিতাত সি তৃতীয় হ’ল। | : He came third in the debate. |
| সি যে কি এলেহুৱা ল’ৰা! | : What an idle boy he is! |
| আমি এতিয়া খাদ্য-সমস্যাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰোঁহক। | : Let’s now discuss the food problem. |
| হৰেণ, তোমাৰ কি হৈছে? | : What is the matter with you, Haren? |
| ভিক্ষাৰীজন ক্লান্ত হৈ অৱশেষত বাটৰ কাষত শুই পৰিছিল। | : Being tired, the beggar at last fell asleep by the roadside. |
Note: যি বাক্যত এটা মাথোন finite verb থাকে তাক simple sentence বোলে।
Compound Sentence :
| তেওঁ ধনী কিন্তু সুখী নহয়। নিয়মমতে পঢ়ি যোৱা, নহ’লে পৰীক্ষাত অকৃতকার্য হ’বা। এই গিলাচটো তেওঁ নাইবা তেওঁৰ ভনীয়েকে ভাঙিছে। তুমি হয় থাকা নহ’লে এতিয়াই যোৱা। সি সাধুও নহয় বুধিয়কো নহয়। সি অকল সাধুয়েই নহয় বুধিয়কো। বেগাই খোজ দিয়া নহ’লে ৰেলগাড়ীখন ধৰিব নোৱাৰিবা। পঢ়া সময়ত পঢ়িবা আৰু খেলাৰ সময়ত খেলিবা। | : He is rich, but not happy. : Read regularly or you will fail the examination. : Either he or his sister has broken this glass. : Either stay or leave at once. : He is neither honest, nor intelligent. : He is not only honest, but also intelligent. : Walk fast, otherwise you will miss the train. : Read while you read and play while you play. |
Note : যি sentence-অত দুটা বা ততোধিক independent clause থাকে তাক compound sentence বোলে। Independent clause-বোৰ co-ordinating compound-অৰদ্বাৰা সংযুক্ত হয়।
Complex Sentence :
| মই জানো যে তেওঁ বৰ দুখীয়া। | : I know that he is very poor. |
| সি কেনেকৈ পৰীক্ষাত ইমান নম্বৰ পায় মই ক’ব নোৱাৰোঁ। | : I do not know how he gets such high marks in the examination. |
| পৃথিৱী যে সূৰ্যৰ চাৰিওফালে ঘূৰে তাক সকলোৱে জানে। | : That the earth revolves round the sun is known to all. |
| সি যে বেয়া সেইটো সকলোৱে জানে। | : That he is wicked is known to all. |
| চাবা, যাতে পৰীক্ষাত অকৃতকার্য নোহোৱা। | : Be careful, lest you should fail the examination. |
| তেওঁ মৰা বুলি ওলোৱা বাতৰিটো ভুল। | : The news that he is dead is (wholly) incorrect. |
| মীনা যেনেকুৱা বুধিয়ক লীলাও তেনেকুৱা। | : Leela is as intelligent as Mina. |
| মই যোৱা শনিবাৰে হেৰুওৱা ছাতি এইটো। | : This is the umbrella (which) I lost last Saturday. |
| মানুহজন চোৰ নে সাধু ধৰিব নোৱাৰিলোঁ। | : I could not guess whether the man was a thief or a saint. |
Note : যি sentence-অত এটা principal clause আৰু এটা বা ততোধিক subordinate clause থাকে তাক complex sentence বোলে।
Translate into English :
(a) আমাৰ গাঁৱত এটা পুথিভঁৰাল (library) আছে। ইয়াত প্রায় বাশ কিতাপ আছে। কিতাপবোৰ সৰহভাগেইগল্পৰ কিতাপ। কিছুমান স্কুল-কলেজৰ কিতাপো আছে। এজন পাঠকক এখনকৈ কিতাপ দিয়া হয়। পুথিভঁৰালীয়ে (Librarian) পাঠকক কিতাপ বছাত (in selecting the book) সহায় কৰে। পুথিভঁৰালীৰ বহু বিষয়ত জ্ঞান থকা উচিত। কিতাপ বাছি দিয়াটো এটা দায়িত্বপূর্ণ কাম (a responsible job)। ছাত্র-জীৱনত মই খুব কম উপন্যাস পঢ়িছিলোঁ। এতিয়া কিন্তু যথেষ্ট উপন্যাস আদি পঢ়োঁ।
(b) এটা পুখুৰীত এটা ভেকুলী (frog) আছিল। এটা শস্যৰ ভঁৰালত (granary) এটা নিগনি আছিল। দুয়ো বৰ বন্ধু আছিল। ভেকুলীয়ে সাপক বৰ ভয় কৰে। নিগনিয়ে মেকুৰীৰ ভয়ত কঁপি থাকে (trembles)। দুয়ো নিৰাপদে (in safety) বাস কৰাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰিবলৈ ধৰিলে। সিহঁতে ভয়ত আৰু কিমান দিন চলিব? অৱশেষত দুয়োএকেলগে থাকিবলৈ (to live together) সিদ্ধান্ত কৰিলে (decided)। এইটো কিন্তু বৰ সহজ কথা নাছিল।
(c) গছত গান গাই থকা চৰাইটো দেখিছানে? সি এটা বৰ মধুৰ গীত (a sweet song) গাইছে। ভগা ফলিখন দলিয়াই পেলোৱা (throw away)। চলন্ত গাড়ীৰ ওচৰলৈ নাযাবা। ফুলি থকা ফুলবোৰ কেনে ধুনীয়া!
(d) বীৰেন আৰু নৰেনে ক্রিকেট খেলি ভাল পায়। তেওঁ দুখীয়া কিন্তু বৰ সাধু প্ৰকৃতিৰ। তেওঁ আহিলে মই যাম। লতিকা যেনে ৰূপৱতী তেনে গুণৱতী। ল’ৰাজনৰ অসুখ হৈছে, সেয়ে সি স্কুললৈ আহিব নোৱাৰিলে। আমাৰ দেউতাই চাহো নাখায়, ধূমপানো নকৰে। হয় ইংৰাজী পঢ়া,নহ’লে অংক কৰা (do sums)। সঁচা কথা কোৱা নহ’লে (else) তোমাক শাস্তি দিয়া হ’ব। প্রকাশ অকল বুধিয়কেইনহয়, পৰিশ্ৰমীও (industrious, diligent)। তেওঁ আৰু মই উভয়ে এইকামৰ বাবে দোষী (guilty)। পঢ়াৰ সময়ত মন দি পঢ়িবা আৰু খেলাৰ সময়ত আনন্দেৰে খেলিবা। তেওঁ জ্ঞানী নহয়, বৰং (rather) মূৰ্খহে। বিজুৱে নিজেও নপঢ়ে আনকো পঢ়িবলৈ নিদিয়ে। যদি চেষ্টা নকৰা, পৰীক্ষাত কৃতকার্য হ’বা কেনেকৈ?
(e) গৈ থাকোঁতে বাটত তেওঁলোকে এজন বৃদ্ধ মানুহ লগ পাইছিল। দেউতা নহালৈকে আপুনি অপেক্ষা কৰিব। আপুনি যিমানপৰ (as long as) অপেক্ষা কৰিব পাৰে সিমান সময় থাকিব। কামটো শেষ হোৱাৰ লগে লগে (as soon as) তেওঁ আহিব। শিক্ষক শ্ৰেণীত সামোৱাৰ লগে লগে ছাত্র-ছাত্রীসকল থিয় হৈছিল। তেওঁ এই গাঁৱৰপৰা যোৱা বহু বছৰ হ’ল। সি যে ধূর্ত সকলোৱে জানে। জীৱনত উন্নতি কৰিব খুজিলে অবাবত সময় নষ্ট কৰা উচিত নহয়। যদি তুমি মোৰ কথা নুশুনা, ভৱিষ্যতে অনুতাপ (repent) কৰিব লাগিব। যিহেতু (since) মই দুখীয়া, মোক কোনেও সন্মান নকৰে।
Types of Sentences
(Classification according to purpose)
| Father: | We are going for a picnic tomorrow. |
| Raju: | What a good piece of news it is! Is mother also going? |
| Father: | No, your mother is not going, she has some work to do at home. |
| Raju: | Who else are going with us? |
| Father: | Your sister, your friend Anil and Anil’s father are going with us. Be ready by 7 o’clock tomorrow morning. Take your camera with you. We will go to Manas. We will stay there for the night. Next morning we will go into the jungle to see the wild animals. |
| Raju: | What a wonderful picnic it will be! But it is too good to be true. Are you joking, father? |
| Father: | I am not joking, we are really going to Manas for a picnic tomorrow. |
ওপৰৰ We are going for a picnic tomorrow. What a good piece of news it is! Is mother also going? No, your mother is not going, আদি প্ৰত্যেকই একোটা sentence. এইবোৰৰ প্ৰত্যেকটোৱেই এটা এটা সম্পূর্ণ অর্থ প্রকাশ কৰিছে। কিন্তু সেইবুলি এইবোৰ একেধৰণৰ sentence নহয়। উদ্দেশ্য অনুসৰি এইবোৰক এনেদৰে ভাগ কৰিব পাৰি—
Assertive Sentences (Statements):
We are going for a picnic tomorrow.
No, your mother is not going.
She has some work to do at home.
Your sister, your friend Anil and Anil’s father are going with us.
We will stay there for the night.
Next morning we will go into the jungle to see the wild animals.
But it is too good to be true.
I am not joking.
We are really going to Manas for a picnic tomorrow.
ওপৰৰ sentence-বোৰৰ প্ৰত্যেকটোৱে কিবা নহয় কিবা ঘটনা একোটা বর্ণনা কৰিছে। ইহঁতৰ প্ৰত্যেকটো একো একোটা sentence. এনেবিধ sentence-অক assertive sentence বা statement বোল হয়।
যি sentence-এ সাধাৰণভাৱে কোনো ঘটনা বর্ণনা কৰে তাকে assertive sentence বোলে।লিখেতে এনেকুৱা sentence-অৰ শেষত সদায় full stop (.) দিয়া হয়।
Interrogative Sentences (questions):
Is mother also going?
Who else are going with us?
Are you joking, father?
এইবোৰ sentence-অৰ প্ৰত্যেকটোৱে একোটা প্রশ্ন সুধিছে। এনেকুৱা sentence-অক interrogative sentence বা question বোলা হয়।
যি sentence-অৰদ্বাৰা কোনো প্রশ্ন সোধা হয় তাক interrogative sentence বা question বোলে।
লিখোঁতে এনেকুৱা sentence-অৰ শেষত সদায় প্রশ্নবোধক চিন (?) দিয়া হয়।
Imperative Sentences :
Be ready by 7 o’clock tomorrow morning.
Take your camera with you.
এই sentence দুটাই আদেশ দিয়া বুজাইছে। যি sentence-অৰদ্বাৰা আদেশ (command), অনুৰোধ (request), উপদেশ (advice) প্ৰকাশ কৰা হয়, সেই sentence-অক imperative sentence বোলে।
লিখোঁতে এনেকুৱা sentence-অৰ শেষত full stop (.) দিয়া হয়। Subject সাধাৰণতে উহ্য থাকে। এনেকুৱা sentence-অত verb সদায় present tense-অৰ হয়।
Exclamatory Sentences :
What a good piece of news it is!
What a wonderful picnic it will be!
এই sentence দুটাই বক্তাৰ মনৰ আনন্দ বা উচ্ছ্বাস প্রকাশ কৰিছে। এনেদৰে যি sentence-অৰদ্বাৰা বক্তাৰ মনৰ আনন্দ, দুঃখ, উচ্ছ্বাস, আবেগ আদি প্রকাশ কৰে তাক exclamatory sentence বোলে।
লিখোতে এনেকুৱা sentence-অৰ শেষত exclamation mark (!) দিয়া হয়। সাধাৰণতে এনে sentence what বা how-ৰে আৰম্ভ কৰা হয়।
এতিয়া দেখা গ’ল যে অর্থ বা উদ্দেশ্য অনুসৰি sentence-অক তলত দিয়া দৰে চাৰি ভাগত ভগাব পাৰি
(i) Assertive sentence-অৰদ্বাৰা কোনো বর্ণনা প্রকাশ কৰা হয়।
(ii) Interrogative sentence-অৰদ্বাৰা প্রশ্ন সোধা হয়।
(iii) Imperative sentence-অদ্বাৰা আদেশ বা উপদেশ প্রকাশ কৰা হয়।।
(iv) Exclamatory sentence-অৰদ্বাৰা আবেগ, উচ্ছ্বাস আদি প্ৰকাশ কৰা হয়।
এইবোৰ sentence-অৰ আৰু কিছুমান উদাহৰণ তলত দিয়া হ’ল—
Assertive Sentences :
We played cricket yesterday.
A horse can run fast.
Children love toys.
He did’t come to school yesterday.
We went for a picnic last week.
They will go to the cinema this evening.
Rina is playing badminton with her sister.
Assertive sentence-অত subject-টো সাধাৰণতে verb-অৰ আগত বহে। কিন্তু here, there, আদিৰে sentence-টো আৰম্ভ হ’লে বা finite verb, adverb, adjective আদিৰ ওপৰত বিশেষ জোৰ (emphasis) দিবলৈ হ’লে subject-টো verb-অৰ পিছতহে বহে, যেনে—
Here is your pen.
There are many beautiful birds in the Guwahati Zoo.
Up came the ball and struck him on the chin.
Obey he must.
Never was there such a bad plan.
Interrogative Sentences :
Is she reading now?
Has he come?
Can you play football?
Must you go now?
Shall I come tomorrow?
What is your name?
How old are you?
Where is your umbrella?
Whose book is this?
Whom do you want to meet?
Note : এতিয়াৰ কথিত ইংৰাজীত প্ৰশ্নৰ আদিতে whom সাধাৰণতে ব্যৱহৃত নহয়। whom-অৰ সলনি who-হে ব্যৱহৃত হয়। object-হিচাপে whom ব্যৱহাৰ কৰাটো অশুদ্ধ নহয়।
Imperative Sentences :
Go there.
Come here.
Stand up.
Please close the window.
Be kind to the poor.
Please come tomorrow.
Imperative sentence-অৰ subject (সাধাৰণতে you) উহ্য থাকে। Subject you-ৰ বাহিৰে আন কিবা হ’লে Imperative sentence-অৰ আৰম্ভণিতে let verb-টো ব্যৱহাৰ কৰা হয়। যেনে— Let him go now; Let her do this sum; Let Ram sit down
Exclamatory Sentences :
What a pleasant day it is!
What a wonderful book it was!
Alas! his father is dead!
What a wonderful creature the bee is!
Hurrah, we have won the match!
How beautiful that bird is!
How lovely is that rose!
What a wonderful artist he is!
Note: ওপৰোক্ত চাৰি প্ৰকাৰৰ বাক্যৰ বাহিৰেও ব্যাকৰণৰ কঠোৰ নিয়ম নমনা কিছুমান বাক্য পোৱা যায়।
ইচ্ছা বা বাঞ্ছা (wish, desire) প্ৰকাশক বাক্যবোৰক Optative Sentence বুলিও কোৱা হয়, যেনে –
God bless you!
Heaven forbid!
May you always be happy!
Long live the Queen!
Affirmative and Negative :
উদ্দেশ্য অনুসৰি sentence চাৰি প্ৰকাৰৰ— assertive, interrogative, imperative আৰু exclamatory. ইহঁতৰ প্রত্যেকৰে আকৌ দুই ধৰণৰ sentence আছে—affirmative আৰু negative. Affirmative sentence হয় সূচক আৰু negative sentence নহয় সূচক। যেনে—
Assertive :
Everyone helped him in his trouble. (Affirmative).
None helped him in his trouble. (Negative).
It was a good film. (Affirmative).
It was not a good film. (Negative).
He always tells lies. (Affirmative).
He never tells lies. (Negative).
A tortoise can not run fast. (Negative).
He didn’t say when he would return. (Negative).
Interrogative:
Are you fond of mangoes? (Affirmative).
Are you not fond of mangoes? (Negative).
Aren’t you fond of mangoes? (Negative).
Is this a lovely sari? (Affirmative).
Is this not a lovely sari? (Negative).
Didn’t you go there yesterday? (Negative).
Have you nothing to say? (Negative).
Can’t she play badminton? (Negative).
Imperative:
Stand up. (Affirmative).
Do not stand up. (Negative).
Don’t stand up. (Negative).
Open the window. (Affirmative).
Do not open the window. (Negative).
Don’t open the window. (Negative).
Don’t stop working right now. (Negative).
Please don’t go now. (Negative).
Exclamatory :
Hurrah, we won the match! (Affirmative).
Alas, we didn’t win the match! (Negative).
What a fool I have been! (Affirmative).
What a fool have I not been! (Negative).
Alas, he has nothing to prove his innocence! (Negative).
Negative sentence সাধাৰণতে no, not (n’t), nothing, never, none, nobody আদিৰে গঠিত হয়।
Exercise
1. Sort out the assertive, interrogative, imperative and exclamatory sentences :
(i) The sky becomes very beautiful in the evening.
(ii) Is he coming tomorrow?
(iii) He doesn’t play football.
(iv) She can sew clothes very well.
(v) Come here.
(vi) What a lot we had to eat at the party!
(vii) How fond he is of playing!
(viii) Those are beautiful flowers.
(ix) How old is she?
(x) Where have you kept my pen?
(xi) I met him at Shillong last year.
(xii) Please put it on the table.
(xiii) Can you meet him this evening?
(xiv)Down came the roof.
(xv) I feel very sleepy tonight.
(xvi) Don’t touch that wire.
(xvii) Don’t read so loud please.
2. Say which of the following sentences are affirmative and which are negative :
(i) My brother has gone to school.
(ii)He does not read his lessons regularly.
(iii) He lives in a house on the hill.
(iv) What has Lila done?
(v) How tall the tree is!
(vi) How beautifully she sings!
(vii) It isn’t a good picture.
(viii)Don’t call him now.
(ix) None can live without food and water.
(x) This is not at all possible.
(xi) She wrote a letter this morning.
(xii) Are you playing a cricket match tomorrow?
(xiii)Write your name on the black board.
(xiv)Aren’t they going out for a walk today?
(xv) He doesn’t speak English well.
Translation
Assertive Sentence:
| মই ফুল ভাল পাওঁ। | : I love flowers. |
| তাই সদায় স্কুললৈ যায়। | : She goes to school everyday. |
| সি কালি বজাৰলৈ যোৱা নাছিল। | : He didn’t (did not) go to the market yesterday. |
| চৰায়ে উৰিব পাৰে। | : Birds can fly. |
| মোৰ ভনীজনীয়ে ভাল গান গায়। | : My sister sings well. |
| ৰাম কাইলৈ আহিব। | : Ram will come tomorrow. |
| সি এতিয়া ঘৰত নাই। | : He is not at home now. |
| পৃথিৱী সূৰ্যৰ চাৰিওফালে ঘূৰে। | : The earth moves round the sun. |
| জোনে ৰাতিহে পোহৰ দিয়ে। | : The moon shines only at night. |
| বৃদ্ধ মানুহে বেগাই খোজকাঢ়িব নোৱাৰে। | :An old man cannot walk fast. |
| সভাত কোনোৱেই উপস্থিত নাছিল। | : Nobody was present at the meeting. |
| কোনো ডাক্তৰেই এই মানুহজনক বচাব নোৱাৰে। | : No doctor can save this man. |
Interrogative Sentences:
| তুমি কালি স্কুললৈ গৈছিলানে? | : Did you go to school yesterday? |
| তেওঁ ক’ত থাকে? | : Where does he live? |
| ৰাজুৱে ইংৰাজী ক’ব পাৰেনে? | : Can Raju speak English? |
| তোমাৰ নাম কি? | : What is your name? |
| দেউতাৰা কেনে আছে? | : How is your father? |
| তুমি কি ভাবি আছা? | : What are you thinking about? |
| তেওঁলোকে যোৱা বছৰ চেন্নাইলৈ যোৱা নাছিলনে? | : Didn’t (Did they not) they go to Chennai last year? |
| মাখন কিহৰ পৰা তৈয়াৰ হয়? | : What is butter made from? |
| এই বাকচটো কাঠৰ নহয়নে? | : Isn’t this box made of wood? |
| সৌ গছডালত কেইটা চৰাই আছে? | : How many birds are there on that tree? |
| ৰীণা ছিলঙলৈ গৈছে নেকি? | : Has Reena gone to Shillong? |
| কিতাপখন ক’ত থৈছা? | : Where have you kept the book? |
| তেওঁ কেতিয়া আহিব? | : When will he come? |
| সি তাৰ চোলাটো কালি ধোৱা নাছিল? | : Didn’t he (Did he not) wash his shirt yesterday? |
Imperative Sentences:
| থিয় হোৱা। | : Stand up. |
| বহা। | : Sit down. |
| ইয়ালৈ আহা। | : Come here. |
| ব’র্ডত তোমাৰ নাম লিখা। | : Write your name on the black-board. |
| বৰষুণত নিতিতিবা। | : Don’t (Do not) get wet in the rain. |
| মিছা কথা কেতিয়াও নক’বা। | : Never tell a lie. |
| সি ইয়াত বহক। | : Let him sit here. |
| তাই অংকটো কৰক। | : Let her do the sum. |
| সদায় সঁচা কথা ক’বা। | : Always speak the truth. |
| খিৰিকীখন খুলি দিয়া। | : Please open the window. Open the window, please. |
| দুৱাৰখন জপাই দিয়া | : Please shut the door. Shut the door, please. |
Exclamatory Sentences:
| সৌ গছডাল ইমান ওখ! | : How tall that tree is! |
| এইবোৰ ইমান ভাল আম! | : How good these mangoes are! |
| তাই ইমান বঢ়িয়া গান গায়! | : Howbeautifully she sings! |
| কেঁচুৱাটি কেনে মৰমলগা! | : How lovely the baby is! |
| মই যে কি মূর্খামি নকৰিলোঁ! | : What a fool have I not been! |
| তেওঁ যে কিমান দয়ালু! | : Howkind he is! |
| হায়, তাইৰ সর্বনাশ হ’ল! | : Alas, she is undone! |
| বাঃ,আমি খেলত জিকিলোঁ! | : Hurrah, we have won the match! |
| হায়, আমি খেলত জিকিব নোৱাৰিলোঁ! | :Alas, we could not win the match! |
Exercise
Translate into English:
(a) মিনা কাইলৈ স্কুললৈ নাযায়। চৰাইবোৰ আকাশত উৰি ফুৰিছে। বাঘ বনত থাকে। সিংহ বনৰ ৰজা। অসমৰ হাবিত সিংহ নাই। বাটত কোনো মানুহ নাছিল। সিহঁত ঘৰলৈ গৈছে। ছাহজাহানে তাজমহল সাজিছিল তেওঁৰ ঘৈণীয়েকৰ স্মৃতিসৌধ (memorial) হিচাপে। চিপাহী বিদ্রোহ হৈছিল ১৮৫৭ খ্রীষ্টাব্দত। মই কেতিয়াও মিছা কথা নকওঁ। কোনোৱেই তাক সহায় কৰিবলৈ আগবাঢ়ি অহা (come forward) নাছিল। মোৰ ভাইটোৱে ক্রিকেট নেখেলে।
(b) তুমি ক’লৈ গৈছিলা? সি কালি তোমালোকৰ ঘৰলৈ অহা নাছিলনে? তোমাৰ ছাতিটো কোনোবাই চুৰি কৰিলে নেকি? তাৰ দেউতাকৰ নাম কি? সি কেতিয়া আহিব? ৰাজু কাইলৈ ছিলঙলৈ যাব নেকি? গল্প কিতাপখন (story-book) সি কালি ইয়াত থোৱা নাছিলনে? তোমাৰ মা আজি কেনে আছে? মৃণালৰ কোটটোনতুন নেকি? গুৱাহাটীৰ চিৰিয়াখানাত (zoo) কেইটা সিংহআছে? তুমি কলকাতালৈ কেইবাৰ (how many times) গৈছা ? যোৱা বছৰ তেওঁ দিল্লীত নাছিল জানো?
(c) সৌ চকীখনত বহা। তেওঁ এতিয়াই আহক। ছাগলীটো খেদি দিয়া (drive away)। তেওঁলোকে এতিয়াই যাওকগৈ। মোৰ ছাতিটো আনাচোন। সৰু ছোৱালীজনীক কমলা টেঙা এটা দিয়া। সৌ পাহাৰখনলৈ চোৱা (look at)। অনুগ্রহ কৰি (please) মোক কিবা অলপ খাবলৈ দিয়ক। সৌ কলা বাকচটো ইয়ালৈ আনাচোন। সদায় শিক্ষকৰ কথা শুনিবা (obey)। মোক এগিলাচ পানী দিয়া। তাই এতিয়া অংক কৰক। খিৰিকীখন নুখুলিবা। বিছনাখনত নবহিবা।
(d) ল’ৰাটো কিযে দুষ্ট (naughty)! বাঘ কিযে ভয়ংকৰ (dreadful)! কি সুন্দৰ ফুল! কেনে ধুনীয়া দৃশ্য! বনভোজত আমি কিযে নকৰিলোঁ! বাঃ আমি জিকিলোঁ! হায়, আমাৰ কুকুৰটো মৰি গ’ল! ইচ্, তাৰ সর্বনাশ হ’ল! গোলাপ ফুল কেনে চকুত লগা (attractive)! হায়, তাৰ দেউতাক আজি এইসংসাৰত নাই! মই কি মূর্খামিখন নকৰিলোঁ!
Aru beleg topic bilaku dibo